بیرجند، بروجرد و بجنورد. بیشتر مردم این ۳ شهر را با هم اشتباه می‌گیرند؛ با وجود اینکه آن‌ها کیلومترها با یکدیگر فاصله دارند! رزومه، CV و پورتفولیو هم دچار چنین وضعیتی هستند.
البته این ۳ مورد شباهت اسمی ندارند؛ ولی اکثریت تعریف یکسانی از هر ۳ در ذهنشان دارند؛ آیا واقعاً این‌طور است؟ یعنی رزومه و CV و پورتفولیو یکی هستند؟ پس چرا از ۳ اسم متفاوت برای اشاره به آن‌ها استفاده می‌شود؟!
باید بگوییم این ۳ علی‌رغم تمام شباهت‌هایشان و اهداف نسبتاً یکسانی که دنبال می‌کنند، تفاوت‌هایی با هم دارند که آن‌ها را از هم متمایز می‌کنند. در این مقاله، می‌خواهیم به همین موضوع بپردازیم و تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌ها را زیر تیغ کالبدشکافی خود ببریم.
اگر موافق باشید، برای شروع، تعریفی از هرکدام ارائه کنیم و بعد عینکمان را به چشم بزنیم و بگردیم دنبال تفاوت‌ها و شباهت‌ها. اول بیایید ببینیم رزومه چیست.
رزومه چیست و چه کاربردی دارد؟
رزومه داکیومنت مختصری است که تحصیلات، سابقۀ کاری، مهارت‌ها و دستاوردهای شخص را به‌صورت خلاصه در خود جای داده است. بگذارید این‌طوری بگوییم: صحبت از یک محتوای متنی در میان است که ابزار بازاریابی شخص محسوب می‌شود. ابزاری که می‌توانید به‌وسیلۀ آن نشان دهید صلاحیت لازم برای قرار گرفتن در یک موقعیت شغلی به‌خصوص را دارید.
رزومه معمولاً یک یا نهایتاً دو صفحه است و در بیشتر مواقع با یک توصیه‌نامه همراه می‌شود. بهتر است رزومه را برای هر موقعیت شغلی و کارفرما شخصی‌سازی کنید تا شانس بیشتری برای جلب توجه داشته باشید.
اگر به دنبال پیدا کردن شغل هستید، بخوانید: معرفی بهترین سایت‌های کاریابی ایرانی و بین‌المللی
یکی از نکات جالب توجه رزومه این است که طی سالیان دراز، مفهوم آن دچار تغییر خیلی زیادی نشده است. در رابطه با اطلاعاتی که باید در رزومه لحاظ شوند، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- مهارت‌های نرم
- راه‌های ارتباطی
- سابقۀ کاری
- مهارت‌ها و تجربیات زندگی شخصی مرتبط با آن شغل به‌خصوص
- مهارت‌ها و تجربیات حرفه‌ای و آکادمیک
- سوابق کاری داوطلبانۀ مرتبط
- خلاصه‌ای جمع‌وجور از تجربیات و مهارت‌های حرفه‌ای
همین چند خط بالاتر گفتیم که ماهیت رزومه در طول این همه سال، خیلی تغییر نکرده و واقعاً هم همین‌طور است؛ ولی خب از آن طرف، حالا کارفرماها به‌شکل متفاوتی رزومه‌ها را بررسی می‌کنند. با استناد به آماری که در یکی از مقالات سایت Indeed منتشر شده است، کارفرمای احتمالی هر رزومه را در در عرض ۱۰ ثانیه بررسی می‌کند و اگر در این مدت کوتاه چیزی نظرش را جلب کند، بررسی عمیق‌تری روی آن انجام می‌دهد. به همین خاطر، اجازه دهید یک بار دیگر روی اهمیت کوتاه و خلاصه بودن رزومه تأکید داشته باشیم.
پس به‌طور کلی، هرکسی که دنبال شغل می‌گردد باید رزومه داشته باشد؛ به‌علاوه، دانشجوهایی که می‌خواهند از دانشگاه‌های گوناگون بورسیۀ تحصیلی بگیرند هم به رزومه نیاز دارند؛ فریلنسرها و افرادی که به‌صورت پیمانکاری کار می‌کنند هم همین‌طور!
اگر رزومه‌تان را خوب بنویسید، شانستان برای رفتن به مراحل بعدی فرایند استخدام و پیدا کردن کار بیشتر خواهد شد.
پیشنهاد خواندن: ساختن رزومه می‌تواند کار سخت و طاقت‌فرسایی باشد؛ به همین خاطر، این‌رزوها خیلی‌ها از ابزارهایی با اسم رزومه‌ساز برای انجام این کار چالش‌برانگیز استفاده می‌کنند؛ قبلاً در مقالۀ “رزومه‌ساز آنلاین؛ بهترین سایت‌های ساخت رزومه”، ۱۵ مورد از بهترین ابزارها با چنین کاربردی را بررسی کردیم و پیشنهاد می‌کنیم آن مقاله را بخوانید تا کارتان راحت‌تر شود.
حالا بیایید ببینیم CV چیست؟
CV چیست و چه کاربردهایی دارد؟
CV مخفف عبارت Curriculum Vitae است؛ یک عبارت لاتین به‌معنای دورۀ زندگی! برخلاف رزومه که گفتیم خلاصه و مختصر است، CV با بیشترین جزئیات ممکن نوشته و آماده می‌شود. به بیان بهتر، CVها همه‌جانبه هستند و تمام تاریخچۀ تحصیلات و حرفه‌ای فرد را به‌صورت مکتوب و با جزئیات مفصل ارائه می‌کنند.
این‌ها اطلاعاتی هستند که باید در CV نوشته شوند:
- تحصیلات: مدرک دانشگاهی، گواهی‌های فارغ‌التحصیلی از دوره‌های آموزشی مختلف، دستاوردهای آکادمیک و…، همگی به CV اضافه می‌شوند.
- سابقۀ کاری: عناوین شغلی، مسئولیت‌هایی که در کسب‌وکارهای مختلف بر دوش فرد بوده‌اند، دستاوردهایی که در این عناوین به دست آمده است، باید در CV لحاظ شوند.
- سابقۀ تحقیقاتی: منظور چیزهایی هستند مثل کارهای آزمایشگاهی، حضور در عملیات میدانی، انتشار مقالات در نشریات معتبر، ارائه‌های عمومی و….
- جوایز: اگر فرد در نتیجۀ فعالیت‌های تحصیلی و حرفه‌ای خود جوایزی گرفته باشد، می‌تواند در CV به آن‌ها اشاره کند.
- مهارت‌ها: تمام مهارت‌های نرم و سخت، از مهارت‌های فنی و زبانی گرفته تا ارتباطی و حل بحران، باید در CV نوشته شده باشند.
- تجربۀ کارهای داوطلبانه: اگر سابقۀ کار داوطلبانه (مرتبط یا غیرمرتبط) وجود دارد، می‌توان در CV به آن اشاره کرد.
پس اینجا اولین فرق را متوجه شدیم؛ رزومه کوتاه و مختصر است، ولی CV طولانی است و پرجزئیات. بسته به سابقۀ کاری و تجربیات هر فرد در زمینه‌های مختلف، CV می‌تواند چندین و چند صفحه باشد!
با وجود اینکه CVها می‌توانند در یافتن شغل هم به کار بیایند، اما خب کاربرد اصلی آن‌ها در زمینه‌های آکادمیک و تحقیقاتی دیده می‌شود؛ برای مثال، وقتی می‌خواهید یک موقعیت آکادمیک، مثل استاد دانشگاهی، سرپرستی تیم تحقیقاتی، استادیاری و… را به دست بیاورید، باید یک CV درست‌وحسابی ساخته باشید تا بتوانید توجه تصمیم‌گیرنده‌ها را جلب کنید.
ضمناً برخی کشورها هم برای صدور ویزا (مخصوصاً از نوع تحصیلی) ارائۀ CV توسط متقاضی را به‌عنوان یک شرط اصلی تعیین می‌کنند.
نوبت کندوکاو مفهوم پورتفولیو است.
پورتفولیو چیست و چه کاربردی دارد؟
پورتفولیو که در محافل انگلیسی‌زبان به آن Professional Portfolio یا Career Portfolio هم می‌گویند، مجموعه‌ای است از کارهایی که فرد انجام داده و می‌توان از آن‌ها برای به تصویر کشیدن مهارت‌ها و استعدادهای او استفاده کرد. پورتفولیو علاوه‌بر نمایش مهارت‌ها و تجربیات، برای تضمین تخصص فرد در یک حوزۀ به‌خصوص هم به درد می‌خورد.
نکتۀ مهم: پورتفولیو مفهوم نسبتاً جدیدی است و بیشتر به درد کسانی می‌خورد که دنبال کار در حوزه‌های مدرن هستند؛ حوزه‌هایی مثل برنامه‌نویسی، دیجیتال مارکتینگ، دیزاین و….
برخلاف رزومه که فقط خلاصه‌ای از مهارت‌ها را شامل می‌شود، پورتفولیو نمونه کارها را جلوی چشم کارفرما می‌گذارد و به او اجازه می‌دهد به‌شکلی راحت‌تر، اطلاعات بیشتری راجع‌به مهارت‌ها و توانایی‌ها فرد به دست بیاورد.
ناگفته نماند که دستتان برای ساخت پورتفولیو کاملاً باز است و می‌توانید هرآنچه دلتان می‌خواهد را به آن اضافه کنید. علاوه‌بر نمونه کارها که ستون اصلی پورتفولیوها هستند، می‌توانید بایوگرافی خلاصه‌ای از خودتان در پورتفولیو داشته باشید تا شکلی خودمانی‌تر به آن بدهید. همچنین، می‌توانید راجع‌به تخصص‌هایی که دارید و تجربیاتی که طی سال‌های کارتان کسب کرده‌اید هم صحبت کنید.
دیگر نکتۀ جذاب در رابطه با پورتفولیوها این است که می‌توان آن‌ها را به‌صورت مولتی‌مدیا ساخت. یعنی محدود به متن نیستید و می‌توانید از انواع فرمت‌های محتوایی برای بهینه‌سازی حداکثری کمک بگیرید: مثلاً:
- عکس
- ویدیو
- صوت
- تقدیرنامه‌ها و توصیه‌نامه‌های افراد و کسب‌وکارهایی که قبلاً با آن‌ها کار کرده‌اید
- نقل‌قول‌های انسان‌های بزرگ که به‌نوعی مرتبط با خدمات شخص شما هستند
- …
درست مثل رزومه، کاربرد اصلی پورتفولیو هم در پیدا کردن کار و شاغل شدن است. البته لازم است باز هم تأکید کنیم که این شکل از نمایش نمونه کارها بیشتر بین صنایع مدرن‌تر که خلاق‌تر و فنی‌تر هستند پذیرفته می‌شود.
به‌علاوه، پورتفولیو برای فریلنسرها هم یک ضرورت غیرقابل چشم‌پوشی است؛ حتی ضروری‌تر از رزومه! پورتفولیو ابزاری است که نمونه کارها و توانایی‌های فریلنسر را به مشتری‌های احتمالی نشان می‌دهد و به آن‌ها کمک می‌کند با آسودگی خاطر بیشتری تصمیم بگیرند.
همچنین، پورتفولیو می‌تواند نقش یک ابزار عالی برای تقویت برند شخصی را هم بازی کند! پورتفولیویی که خوب ساخته شده باشد، کمکتان می‌کند خود را به‌عنوان شخصی حرفه‌ای و کاربلد در زمینۀ تخصصتان معرفی کنید. ضمن اینکه حتی برای اهداف آکادمیک هم می‌توانید از چنین چیزی نهایت استفاده را ببرید.
آخرین کاربرد را می‌توانیم در توسعۀ کسب‌وکارها ببینیم. برندهایی که می‌خواهند زمینۀ فعالیتشان را گسترش دهند و دنبال سرمایه‌گذار می‌گردند، با استفاده از پورتفولیو، پروژه‌ها و دستاوردهایشان را نشان می‌دهند و از این طریق سعی می‌کنند شرکای تجاری جدیدی پیدا کنند.
توجه داشته باشید که در پورتفولیو باید نمونه کارهای با بالاترین کیفیت را گلچین کرده و قرار دهید. ضمن اینکه زیبایی بصری هم اهمیت زیادی دارد و باید همه‌چیز را به‌شکلی چشم‌نواز کنار هم قرار دهید تا بهتر بتوانید توجه‌ها را جلب کنید. دقت داشته باشید که هر نمونه کار باید داستانی از مهارت‌ها و دستاوردهای شما روایت کند؛ به‌روزرسانی مداوم پورتفولیو و اطمینان از اینکه خطا و مشکلی وجود ندارد هم یک اصل مهم دیگر است.
بعد از اینکه با چیستی هر ۳ مورد آشنا شدید، بیایید ببینیم چه شباهت‌هایی بین آن‌ها وجود دارند.
بررسی شباهت‌های بین رزومه، CV و پورتفولیو
همان‌طور که توضیح دادیم، هم رزومه، هم CV و هم پورتفولیو، می‌توانند در فرایند کاریابی و شاغل شدن به کار بیایند. هر ۳ موررد می‌توانند در نقش ارائه‌ای ظاهر شوند که توانایی‌ها و شایستگی‌های شخص را به کارفرماها، مشتری‌ها و مؤسسات آموزشی نشان می‌دهند.
شباهت دیگر اینکه هرکدام از آن‌ها را می‌توان برای شرایط خاصی سفارشی‌سازی کرد؛ مخصوصاً رزومه و پورتفولیو بیشتر این خصوصیت را دارند. گفتیم که CV کمی خشک‌تر است و خیلی امکان دستکاری آن برای منظورهای خاص وجود ندارد؛ چون ماهیت آن به‌شکلی است که باید تمام جزئیات حرفه‌ای و تحصیلی را در قالب چند صفحه ارائه کند؛ پس حذف یا اضافه کردن اطلاعاتی به‌خصوص، شاید کار عقلانی‌ای نباشد.
هم رزومه، هم CV و هم پورتفولیو، باید به بهترین شکل ممکن آماده شوند تا فرد را به هدفی که در سر می‌پروراند، برسانند. جایی برای خطا و اشتباه نیست! کوچک‌ترین ایرادی می‌تواند به قیمت از دست رفتن موقعیت شغلی یا تحصیلی منجر شود.
این‌ها شباهت‌ها و اشتراکاتی هستند که بین این ۳ دیده می‌شوند؛ اما خب فارغ از این‌ها، کلی فرق وجود دارند که این ۳ نوع داکیومنت را از هم متمایز می‌کنند.
بررسی موشکافانۀ تفاوت‌های بین رزومه، CV و پورتفولیو
اصلی‌ترین فرق‌های بین این ۳ در اهداف، طول، محتویات و مخاطبان هدف دیده می‌شود. در رابطه با هدف، همان‌طور که بالاتر هم گفتیم، رزومه سعی می‌کند به‌شکلی مختصر و جمع‌وجور، مهارت‌ها و توانایی‌های شخص را به کارفرمای احتمالی نشان دهد و می‌توان آن را برای موقعیت‌های شغلی و کارفرماهای مختلف سفارشی‌سازی کرد.
این در حالی است که CV به جزئیات اهمیت می‌دهد و تیغ تمرکزش روی تمام تاریخچۀ آکادمیک و حرفه‌ای فرد خط می‌اندازد. ضلع دیگر مثلث مقایسۀ ما، یعنی پورتفولیو، برای نمایش بهترین نمونه کارهای هر فرد کاربرد دارد و ملزومات کسب اطلاعات بیشتر را در اختیار کارفرما قرار می‌دهد.
در رابطه با طول هرکدام هم گفتیم که رزومه نهایتاً ۲ صفحه است؛ درحالی‌که CV معمولاً بین ۲ تا ۱۰ صفحه (یا بیشتر) طول دارد؛ پورتفولیو هم بسته به عوامل مختلف، می‌تواند کوتاه یا طولانی باشد.
دیگر وجه تمایز در محتویات هرکدام دیده می‌شود. رزومه حاوی اطلاعاتی مثل راه‌های تماس، خلاصه‌ای از توانایی‌ها و مهارت‌های فرد، تحصیلات آکادمیک و غیرآکادمیک، سوابق حرفه‌ای و کاری، انواع‌واقسام مهارت‌ها و دستاوردها می‌شود. CV با جزئیات خیلی زیاد، علاوه‌بر بررسی تمام چیزهایی که در رزومه وجود دارند، اطلاعات کامل‌تری از دستاوردها و مدارج تحصیلی فرد ارائه می‌دهد. در پورتفولیو، دست فرد بازتر است؛ یعنی می‌تواند تنها به نمایش بهترین نمونه کارها اکتفا کند، یا اینکه پا را فراتر بگذارد و اطلاعات بیشتری از خود و کارهایش ارائه کند.
به‌طور معمول، مخاطبان رزومه‌ها کارفرماها و مدیرانی هستند که برای یک موقعیت شغلی خاص، دنبال بهترین کاندیدا می‌گردند. تمرکز CV عموماً به مصارف آکادمیک و تحصیلی معطوف می‌شود؛ بالاتر، وقتی داشتیم CV را تعریف می‌کردیم، اشاره‌ای به این موضوع داشتیم؛ اینکه CV بیشتری برای نشان دادن توانایی‌های لازم جهت تصاحب موقعیت‌های آکادمیک مثل استاد دانشگاهی، استادیاری و… مناسب است.
پورتفولیو طیف وسیع‌تری از مخاطبان هدف را پوشش می‌دهد؛ نه‌تنها می‌توان از آن برای پیدا کردن کار و مصارف آکادمیک کمک گرفت، بلکه برای فریلنسرها و حتی کسب‌وکارهایی که دنبال سرمایه‌گذاری و شرکای تجاری هستند هم کمک‌حال خواهد بود.
جدول زیر را هم از مقایسۀ بین این ۳ داشته باشید تا درک بهتری از کلیت ماجرا به دست بیاورید:
| مورد مقایسه | رزومه | CV | پورتفولیو |
| هدف | خلاصه‌ای از مهارت‌ها و سوابق کاری برای پیدا کردن کار | بررسی همه‌جانبه و پرجزئیات مهارت‌ها، سوابق کاری و تحصیلات برای تصاحب جایگاه‌های آکادمیک | نمایش بهترین نمونه کارها |
| طول | ۱ یا ۲ صفحه | ۲ تا ۱۰ صفحه (حتی بیشتر) | بسته به شرایط گوناگون می‌تواند خیلی متفاوت باشد |
| مخاطبان هدف | کارفرماها و مدیرانی که دنبال نیروی کار می‌گردند | موقعیت‌ها و صندلی‌های آکادمیک و دانشگاهی | زمینه‌های کاری خلاقانه، فنی و پروژه‌‌محور |
| تمرکز | مهارت‌ها و تجربیات حرفه‌ای | دستاوردهای آکادمیک و تحقیقاتی | مثال‌های ملموس از کارها و تجربیات قبلی فرد |
این را هم بگوییم که ملزومات هرکدام از این ۳، بسته به عواملی مثل صنعت، شغل، یا آگهی شغلی می‌تواند متفاوت باشد؛ یعنی نمی‌توان برای آماده‌سازی آن‌ها فرمول یکسانی پیچید؛ ولی بسیار مهم است که هنگام آماده‌سازی هرکدام، تا جای ممکن آن را مناسب گیرندگان و افرادی که مسئولیت بررسی را بر عهده دارند، سفارشی‌سازی کرد.
رزومه یا CV یا پورتفولیو؟ کدام‌یکی از این‌ها به کار شما می‌آید؟
این مقاله را نوشتیم تا قدمی برداریم در راه حذف یک اشتباه مصطلح. رزومه، CV و پورتفولیو، با وجود شباهت‌هایی که دارند، یکی نیستند!
برای اینکه راحت‌تر به هدفمان برسیم، اول تعریفی از هر کدام ارائه کردیم و بعد از آن، وقتی مطمئن شدیم تعریف درست هر ۳ مورد را بلد هستید، نگاهی انداختیم به شباهت‌هایی که بین آن‌ها وجود دارند. در بخش آخر که می‌توان گفت مهم‌ترین قسمت مقایسه بود، تفاوت‌ها را زیر ذره‌بین بردیم تا خیالتان را راحت کنیم که بیرجند و بروجرد و بجنورد، هزاران کیلومتر با هم فاصله دارند!
امیدواریم توانسته باشیم کمکتان کنیم بفهمید بسته به شرایط خاص خودتان، شما به کدام‌یک نیاز دارید؟ اگر همچنان مردد هستید و نمی‌دانید رزومه به کارتان می‌آید یا CV، یا پورتفولیو، زیر همین مقاله کامنت بگذارید تا با هم‌فکری پاسخ را پیدا کنیم.
